تفاوت آلزایمر زودرس و دیررس
یک متخصص مغز و اعصاب تأکید کرد که بیماری آلزایمر تنها به عوامل ژنتیکی وابسته نیست و نوع دیررس آن بیشتر تحت تأثیر شرایط محیطی و سبک زندگی بروز می‌کند. به گفته دکتر مهرداد روزبه، عضو هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، آلزایمر به دو دسته اصلی تقسیم می‌شود:
- آلزایمر زودرس: معمولاً پیش از ۶۵ سالگی ظاهر می‌شود و ارتباط نزدیکی با ژنتیک و سابقه خانوادگی دارد.
- آلزایمر دیررس: پس از ۶۰ سالگی بروز می‌کند و بیشتر به عوامل محیطی و عادات زندگی وابسته است تا وراثت.
نقش عوامل محیطی در بروز آلزایمر
پژوهش‌ها نشان می‌دهد که عوامل محیطی می‌توانند به‌طور مستقیم بر احتمال ابتلا به آلزایمر دیررس اثر بگذارند. مواردی همچون سطح تحصیلات، کیفیت خواب، تغذیه سالم، فعالیت بدنی منظم و کاهش آسیب‌های عروقی از جمله مهم‌ترین فاکتورهایی هستند که می‌توانند روند بروز بیماری را کند کنند یا ریسک ابتلا را کاهش دهند.
ارتباط آسیب‌های عروقی با آلزایمر
دکتر روزبه توضیح داد که آسیب‌های عروقی نه تنها خطر سکته مغزی را افزایش می‌دهند، بلکه احتمال ابتلا به آلزایمر را نیز بالا می‌برند. تجمع مواد سمی مانند آمیلوئید بتا و پروتئین تائو در مغز، که از عوامل اصلی تخریب سلول‌های عصبی محسوب می‌شوند، در افرادی که دچار مشکلات عروقی هستند بیشتر مشاهده می‌شود.
عوامل خطرساز در سبک زندگی
این متخصص هشدار داد که برخی عادات ناسالم می‌توانند خطر ابتلا به آلزایمر را تشدید کنند. از جمله:
- مصرف سیگار و دخانیات
- رژیم غذایی پرچرب و شور
- کم‌تحرکی و بی‌توجهی به سلامت عمومی
پیشگیری با تغییر سبک زندگی
به گفته کارشناسان، کنترل عوامل خطر و ایجاد تغییرات مثبت در سبک زندگی می‌تواند نقش مهمی در پیشگیری از آلزایمر داشته باشد. رعایت رژیم غذایی متعادل، ورزش منظم، پرهیز از مصرف دخانیات و مدیریت استرس از جمله اقداماتی است که می‌تواند ریسک ابتلا به این بیماری را کاهش دهد.
جمع‌بندی
برخلاف تصور رایج، آلزایمر همیشه ارثی نیست و عوامل محیطی و سبک زندگی نقشی کلیدی در بروز نوع دیررس این بیماری دارند. توجه به سلامت عروقی، اصلاح عادات غذایی و افزایش فعالیت‌های ذهنی و جسمی می‌تواند راهی مؤثر برای کاهش خطر ابتلا و حفظ سلامت شناختی در دوران سالمندی باشد.
