فناوران ایرانی با بهره‌گیری از هوش مصنوعی موفق به طراحی سامانه‌ای پیشرفته برای تشخیص زودهنگام سرطان پستان شدند؛ سامانه‌ای که با استفاده از ۴۰۰ هزار تصویر ماموگرافی بومی توسعه یافته و اکنون دومین پایگاه داده بزرگ ماموگرافی جهان را در اختیار دارد.
جهش علمی در تشخیص زودرس سرطان پستان
به گفته دکتر مهران عرب‌احمدی، متخصص رادیولوژی و مدیر تحقیق و توسعه این پروژه دانش‌بنیان، هدف اصلی از توسعه این سامانه، تشخیص سریع ضایعات کوچک پستان و پیشگیری از پیشرفت بیماری است. آمارها نشان می‌دهد هر ساعت دو مورد ابتلای جدید به سرطان پستان در ایران شناسایی می‌شود و تشخیص زودهنگام می‌تواند به شکل چشمگیری از مرگ‌ومیر ناشی از این بیماری جلوگیری کند.
این سامانه از سال ۱۳۹۸ طراحی و از سال ۱۴۰۲ به‌طور عملیاتی در بیش از ۳۰ مرکز تصویربرداری کشور راه‌اندازی شده است.
افزایش دقت تشخیص با کمک هوش مصنوعی
به‌کارگیری هوش مصنوعی در کنار رادیولوژیست‌ها موجب افزایش ۲۰ درصدی حساسیت تشخیص و کاهش ۱۰ درصدی ارجاعات غیرضروری شده است. این فناوری با تأیید نرمال بودن تصاویر، به پزشکان امکان تصمیم‌گیری مطمئن‌تر می‌دهد. مزیت دیگر این سامانه، ثبات عملکرد در حجم بالای بیماران است؛ چراکه برخلاف نیروی انسانی دچار خستگی نمی‌شود و دقت تشخیص را در سطحی ثابت حفظ می‌کند.
دومین پایگاه داده ماموگرافی جهان در ایران
برای آموزش این مدل هوش مصنوعی، از ۴۰۰ هزار تصویر ماموگرافی بومی با تشخیص قطعی استفاده شده است. این مجموعه داده، دومین دیتابیس بزرگ ماموگرافی جهان محسوب می‌شود و همین موضوع باعث شد این فناوری در کنگره رادیولوژی اروپا در اتریش با استقبال گسترده روبه‌رو شود.
تمامی داده‌ها بومی‌سازی شده‌اند و سامانه قابلیت تطبیق با داده‌های بین‌المللی را نیز دارد.
استفاده گسترده در بیمارستان‌های کشور
این سامانه هم‌اکنون در بیمارستان‌های امام خمینی(ره)، آرش، بهار، رسول اکرم(ص)، شهید اکبرآبادی و فیروزگر فعال است و به‌زودی بیمارستان‌های بیشتری به آن مجهز خواهند شد. همچنین، تعرفه تحلیل هوش مصنوعی در لیست رسمی خدمات تصویربرداری پزشکی قرار گرفته و بیمه‌های تکمیلی هزینه آن را پوشش می‌دهند.
ضرورت غربالگری منظم برای بانوان
کارشناسان تأکید می‌کنند بانوان بالای ۴۰ سال باید سالی یک یا دو بار ماموگرافی انجام دهند. استفاده از سامانه هوش مصنوعی در کنار رادیولوژیست‌ها، دقت تشخیص را افزایش داده و آرامش خاطر بیشتری برای بیماران فراهم می‌کند.
جمع‌بندی
توسعه سامانه هوشمند تشخیص زودرس سرطان پستان در ایران، نه‌تنها گامی مهم در ارتقای فناوری‌های بومی است، بلکه با ایجاد دومین پایگاه داده بزرگ ماموگرافی جهان، جایگاه کشور را در عرصه پزشکی هوشمند ارتقا داده است. این دستاورد می‌تواند با ترویج فرهنگ غربالگری و استفاده گسترده در مراکز درمانی، نقش مؤثری در کاهش مرگ‌ومیر ناشی از سرطان پستان ایفا کند.
