تیم تحقیقاتی دانشگاه علوم پزشکی تبریز با بهرهگیری از حمایت بنیاد ملی علم ایران، دستاورد قابل توجهی در زمینه درمان سرطان پستان بدست آوردهاند. این پژوهش که منجر به انتشار مقالهای در نشریه معتبر Nature شده است، روشی نوین برای انتقال هدفمند دارو به سلولهای سرطانی ارائه میدهد. محققان با استفاده از نانوذرات کوانتومی متصل به اگزوزومها، موفق به حمل و ردیابی داروی متوتروکسات در سلولهای سرطانی شدهاند.
مشکل اصلی شیمی درمانی، اثرگذاری دارو بر سلولهای سالم بدن به همراه سلولهای سرطانی است. این امر منجر به عوارض جانبی شدید در بیماران میشود. هدف اصلی این تحقیق، کاهش این عوارض جانبی و افزایش اثر بخشی درمان بوده است.
دکتر فهیمه کاظمی نوا، پژوهشگر این طرح، در توضیح این روش نوین میگوید: “استفاده از نانوذرات کوانتومی کربنی به دلیل زیست سازگاری بالا، عدم سمیت و انحلال پذیری در آب، گزینه بسیار مناسبی برای انتقال دارو میباشد. این ذرات، در مقایسه با نانوذرات مصنوعی، بی خطرتر بوده و در محیط زیست تجزیه میشوند.”
اگزوزومها، به عنوان نانوحامل طبیعی، مزایای قابل توجهی نسبت به سایر نانوحاملها دارند. این وزیکولهای خارج سلولی، به دلیل اندازه کوچک و سازگاری زیستی بالا، انتقال دقیقتر دارو را به سلولهای هدف امکانپذیر میکنند. در این پژوهش، اگزوزومها به عنوان حامل داروی متوتروکسات عمل کرده و کوانتوم داتها امکان ردیابی و تصویربرداری از روند درمان را فراهم میآورند.
نتایج مطالعات آزمایشگاهی نشان میدهد که این روش نوین، ضمن افزایش اثرگذاری داروی متوتروکسات بر سلولهای سرطانی، عوارض جانبی بر بافتهای سالم اطراف تومور را به حداقل میرساند. این دستاورد، امیدهای زیادی را برای درمان موثرتر و ایمنتر سرطان پستان ایجاد کرده و میتواند تحولی بزرگ در عرصه مبارزه با این بیماری محسوب شود. این نوآوری، مثالی از کاربرد فناوری نانو در پزشکی است و نشان از تلاش مستمر محققان ایرانی در جهت پیشرفت علم و ارتقای سلامت جامعه دارد.
مهرنوش پاشا
من فارغالتحصیل رشته علوم زیستی هستم و از همان دوران دانشگاه به ارتباط علم با جامعه علاقهمند شدم. فعالیت حرفهای خودم را از سال ۱۳۹۸ با ترجمه و نگارش مقالات علمی در وبسایتهای بهداشت و سلامت آغاز کردم. پس از کسب تجربه و گذراندن دورههای تخصصی، به عنوان خبرنگار حوزه سلامت در چند نشریه معتبر همکاری کردم و اکنون به عنوان دبیر بخش پژوهش و درمان در یک مجله پزشکی شناختهشده فعالیت میکنم. تلاش من این است که آخرین یافتههای علمی را به زبانی ساده برای عموم مردم بازگو کنم.
