با وجود اهمیت مسواک و نخ دندان در بهداشت دهان، متخصصان تأکید می‌کنند که این اقدامات به‌تنهایی برای پیشگیری از پوسیدگی کافی نیست. فلورایدتراپی به‌عنوان مؤثرترین روش تقویت دندان‌ها معرفی شده و می‌تواند مقاومت دندان‌های کودکان را تا ۷۰ درصد افزایش دهد.
چرا فلورایدتراپی ضروری است؟
دکتر مصطفی محاوری، دندانپزشک کودکان، می‌گوید: «فلوراید با تقویت مینای دندان، مانع از دست رفتن مواد معدنی می‌شود و حتی در مراحل اولیه پوسیدگی می‌تواند روند آن را متوقف یا معکوس کند.»
این ماده با تشکیل ترکیب مقاوم فلوروهیدروکسی‌آپاتیت، استحکام مینا را در برابر حملات اسیدی افزایش داده و خاصیت ضدباکتریایی نیز دارد. به بیان ساده، فلوراید دندان‌ها را سخت‌تر و مقاوم‌تر می‌کند.
اجرای طرح فلورایدتراپی در مدارس
به دلیل شیوع بالای پوسیدگی دندان در کودکان، وزارت بهداشت اجرای طرح فلورایدتراپی رایگان در مدارس ابتدایی را در دستور کار قرار داده است. این طرح سالی دو بار انجام می‌شود و هدف آن کاهش ۳۰ تا ۵۰ درصدی پوسیدگی دندان‌هاست.
در کشورهای توسعه‌یافته مانند آمریکا و استرالیا، سال‌هاست فلوراید به آب آشامیدنی اضافه می‌شود، اما در ایران به دلیل تفاوت منابع آب، این روش امکان‌پذیر نیست و به همین دلیل برنامه مدرسه‌محور جایگزین شده است.
بهترین زمان و تعداد دفعات فلورایدتراپی
- فلورایدتراپی باید ۲ تا ۳ بار در سال انجام شود؛ حداقل هر ۴ ماه و حداکثر هر ۶ ماه یک‌بار.
- بهترین زمان آغاز این درمان از ۳ سالگی است، زیرا کودکان زیر سه سال توانایی کافی برای بیرون ریختن بزاق پس از درمان ندارند.
- در موارد خاص مانند پوسیدگی شدید، این درمان حتی برای کودکان زیر دو سال نیز ممکن است توصیه شود.
تا چه سنی باید ادامه یابد؟
دکتر محاوری توضیح می‌دهد: «هر دندان تازه‌رویش‌یافته حدود دو سال زمان نیاز دارد تا به استحکام نهایی برسد. بنابراین فلورایدتراپی باید تا دو سال پس از رویش آخرین دندان دائمی ادامه یابد.»
آخرین دندان دائمی (به‌جز دندان عقل) در ۱۲ سالگی رویش می‌کند، بنابراین ادامه این طرح تا ۱۴ سالگی ایده‌آل است. نتیجه آن، دندان‌هایی با مقاومت پایدار و مادام‌العمر خواهد بود.
نقش دهانشویه و محصولات حاوی فلوراید
دهانشویه‌ها و خمیردندان‌ها نیز به دلیل داشتن فلوراید در پیشگیری از پوسیدگی مؤثرند، اما دوز آن‌ها پایین‌تر از فلوراید حرفه‌ای است. این دندانپزشک تأکید می‌کند: «فلورایدهای حرفه‌ای باید همراه با ساکشن استفاده شوند تا مواد اضافی بلع نشود.»
او توصیه می‌کند کودکان و بزرگسالان روزانه دو بار مسواک بزنند و پس از آن از دهانشویه مناسب استفاده کنند.
جمع‌بندی
فلورایدتراپی در کنار مسواک و نخ دندان، کلیدی‌ترین راهکار برای پیشگیری از پوسیدگی دندان کودکان است. اجرای این طرح در مدارس و تداوم آن تا پایان دوره بلوغ دندانی می‌تواند آینده‌ای بدون پوسیدگی برای نسل جدید رقم بزند و نیاز به درمان‌های پرهزینه مانند عصب‌کشی یا ارتودنسی را به حداقل برساند.
