برای دهه‌ها، مصرف قهوه اغلب با احتیاط و حتی نگرانی برای بیماران قلبی همراه بود. پزشکان معمولاً به افراد مبتلا به اختلالات ریتم قلب توصیه می‌کردند تا از مصرف کافئین خودداری کنند. اما نتایج یک پژوهش پیشگامانه از دانشگاه کالیفرنیا، سان‌فرانسیسکو (UCSF)، این باور رایج را به چالش کشیده و نشان می‌دهد که قهوه نه تنها برای قلب مضر نیست، بلکه می‌تواند نقش محافظتی چشمگیری ایفا کند. این مطالعه، که در مجله معتبر JAMA منتشر شده، مسیر جدیدی را در درک ما از تاثیر قهوه بر سلامت قلب گشوده است.
چالش پزشکی دیرینه: قهوه و تصورات غلط درباره سلامت قلب
فیبریلاسیون دهلیزی (AFib)، یکی از شایع‌ترین اختلالات ریتم قلب، میلیون‌ها نفر را در سراسر جهان درگیر کرده است. این عارضه با ضربان نامنظم و سریع قلب مشخص می‌شود که می‌تواند خطر سکته مغزی و سایر مشکلات قلبی را افزایش دهد. در سال‌های اخیر، نرخ بروز AFib به دلیل عواملی چون افزایش سن، چاقی و سبک زندگی کم‌تحرک رو به افزایش بوده است. توصیه‌های پزشکی سنتی برای افراد مبتلا به AFib همواره بر محدود کردن مصرف کافئین، از جمله قهوه، تأکید داشته است؛ اما اکنون، این پارادایم در حال تغییر است. پژوهشگران UCSF دریافتند که نوشیدن روزانه قهوه می‌تواند خطر بروز یا عود فیبریلاسیون دهلیزی را تا حدود ۳۹ درصد کاهش دهد و بدین ترتیب، دیدگاه‌های پیشین درباره قهوه و سلامت قلب را بازنگری می‌کند.
مطالعه پیشگامانه DECAF: رمزگشایی از تاثیر قهوه بر ریتم قلب
برای روشن شدن ارتباط واقعی بین مصرف قهوه و ریتم قلب، محققان UCSF کارآزمایی بالینی منحصر به فردی به نام DECAF (مخفف Does Eliminating Coffee Avoid Fibrillation?) را طراحی کردند. این نخستین کارآزمایی تصادفی‌شده کنترل‌شده در نوع خود است که به طور مستقیم تاثیر قهوه بر فیبریلاسیون دهلیزی را بررسی می‌کند. این پژوهش با حمایت مالی مؤسسه ملی سلامت آمریکا (NIH) انجام شد و شامل ۲۰۰ بیمار بود که به طور منظم قهوه می‌نوشیدند و سابقه AFib یا "فلاتر دهلیزی" داشتند. تمامی شرکت‌کنندگان قرار بود تحت کاردیوورژن الکتریکی (روشی برای بازگرداندن ریتم طبیعی قلب) قرار گیرند.
شرکت‌کنندگان به دو گروه تصادفی تقسیم شدند:
گروه نخست: روزانه حداقل یک فنجان قهوه یا یک شات اسپرسو مصرف کردند.
گروه دوم: به مدت شش ماه از مصرف هر نوع نوشیدنی کافئین‌دار پرهیز کردند.
نتیجه شگفت‌انگیز: قهوه، کاهش چشمگیر خطر فیبریلاسیون دهلیزی
در پایان دوره شش ماهه مطالعه، نتایج محققان را شگفت‌زده کرد. در گروهی که به مصرف روزانه قهوه ادامه داده بودند، خطر بازگشت AFib به میزان ۳۹ درصد کمتر از گروهی بود که از کافئین پرهیز کرده بودند. دکتر کریستوفر وونگ، نویسنده اصلی پژوهش از دانشگاه UCSF و دانشگاه آدلاید، این یافته‌ها را "واقعاً شگفت‌انگیز" توصیف کرد و افزود: "پزشکان همیشه توصیه می‌کردند بیماران مبتلا به AFib مصرف قهوه را محدود کنند، اما این تحقیق نشان می‌دهد نه‌تنها قهوه بی‌خطر است، بلکه احتمالاً خاصیت محافظتی نیز دارد." این نتایج نه تنها به بیماران دلگرمی می‌دهد، بلکه سوالات جدیدی را درباره فواید ناشناخته قهوه برای سلامت قلب مطرح می‌کند.
چرا قهوه محافظ قلب است؟ مکانیسم‌های احتمالی اثرگذاری
پژوهشگران تنها به کشف این رابطه اکتفا نکردند، بلکه به دنبال درک مکانیسم‌های احتمالی این اثر محافظتی نیز بودند. دکتر گرگوری مارکوس، متخصص الکتروفیزیولوژی قلب در UCSF و نویسنده ارشد تحقیق، چند فرضیه کلیدی را مطرح می‌کند:
افزایش فعالیت بدنی: قهوه می‌تواند سطح فعالیت بدنی را افزایش دهد، که خود عاملی مهم در کاهش خطر AFib و بهبود کلی سلامت قلب است.
خاصیت ادرارآور کافئین: کافئین موجود در قهوه خاصیت ادرارآور دارد که می‌تواند به کاهش فشار خون کمک کند و در نتیجه احتمال بروز این اختلال را کاهش دهد.
ترکیبات ضدالتهابی: قهوه سرشار از ترکیبات ضدالتهابی و آنتی‌اکسیدانی است که ممکن است اثرات محافظتی بر قلب و عروق داشته باشند.
علاوه بر این، پژوهشگران احتمال می‌دهند که جایگزین شدن نوشیدنی‌های سالم‌تر مانند قهوه به جای نوشیدنی‌های قندی مانند نوشابه، نیز می‌تواند در این کاهش خطر مؤثر بوده باشد.
بازنگری توصیه‌های پزشکی: آینده مصرف قهوه برای بیماران قلبی
این مطالعه نقطه عطفی در درک ما از تاثیر قهوه بر سلامت قلب است و می‌تواند توصیه‌های پزشکی آینده را تحت تأثیر قرار دهد. در حالی که سال‌ها بیماران قلبی از مصرف کافئین منع می‌شدند، یافته‌های جدید نشان می‌دهد که این نوشیدنی پرطرفدار نه تنها می‌تواند بی‌ضرر باشد، بلکه حتی می‌تواند به عنوان یک عامل محافظتی عمل کند. البته، همیشه توصیه می‌شود که بیماران پیش از ایجاد هرگونه تغییر عمده در رژیم غذایی خود، با پزشک متخصص مشورت کنند، اما این پژوهش افق‌های جدیدی را برای بحث و بررسی بیشتر در مورد فواید قهوه و نقش آن در حفظ سلامت قلب باز می‌کند. این مطالعه گام مهمی در جهت ارائه توصیه‌های مبتنی بر شواهد علمی دقیق‌تر به بیماران قلبی است.
