مرز میان دارو و درمان دوباره محل مناقشه شد
با افزایش نقش داروخانه‌ها و داروسازان در ارائه خدمات سلامت، بحث بر سر حدود اختیارات این حرفه بار دیگر داغ شده است. در حالی‌که نظام سلامت ایران بر پایه مدل «پزشک خانواده» طراحی شده تا بیماران از مسیر مشخصی از تشخیص تا درمان هدایت شوند، طرح اخیر انجمن داروسازان ایران مبنی بر تبدیل داروخانه‌ها به پایگاه‌های سلامت مردمی نگرانی‌هایی را در میان پزشکان عمومی برانگیخته است.
ظرفیت شبکه مویرگی داروخانه‌ها
شهرام کلانتری خاندانی، رئیس انجمن داروسازان ایران، در نامه‌ای به وزارت بهداشت اعلام کرده است که داروخانه‌ها به دلیل گستردگی در مناطق شهری می‌توانند به‌عنوان پایگاه‌های سلامت در اجرای طرح‌های ملی مانند خودمراقبتی و نظام ارجاع ایفای نقش کنند. او تأکید دارد که این پیشنهاد به معنای ورود داروسازان به حیطه درمانگری نیست، بلکه استفاده از ظرفیت علمی و شبکه گسترده داروخانه‌ها برای ارتقای سلامت عمومی است.
نگرانی پزشکان عمومی از تداخل وظایف
در مقابل، انجمن پزشکان عمومی معتقد است که واگذاری بخشی از مراقبت‌های اولیه به داروخانه‌ها می‌تواند نظام ارجاع و طرح پزشک خانواده را مختل کند. به گفته احمد ولی‌پور، رئیس این انجمن، پایگاه سلامت و پزشک خانواده هرکدام تعریف مشخصی دارند و مدیریت مراقبت‌های اولیه باید در اختیار پزشک عمومی باقی بماند. او هشدار می‌دهد که اگر داروسازان نقش مشاوره درمانی ایفا کنند، بیماران ممکن است از مراجعه به پزشک خودداری کنند.
تعارض حرفه‌ای یا مکملی در نظام سلامت؟
این اختلاف دیدگاه‌ها فراتر از یک رقابت صنفی است. پرسش اصلی این است که آیا داروخانه‌ها باید صرفاً محل عرضه دارو باقی بمانند یا می‌توانند به حلقه‌ای مکمل در زنجیره مراقبت اولیه تبدیل شوند. داروسازان بر این باورند که آموزش‌های دانشگاهی آن‌ها در حوزه‌هایی مانند فارماکوتراپی و داروسازی بالینی می‌تواند در زمینه‌هایی چون پیشگیری، غربالگری بیماری‌های مزمن، آموزش سبک زندگی سالم و مشاوره دارویی به کار گرفته شود.
انگیزه‌های اقتصادی و چالش‌های ساختاری
پزشکان عمومی اما انگیزه‌های اقتصادی را یکی از دلایل اصلی این طرح می‌دانند. به گفته ولی‌پور، مشکلات اقتصادی داروخانه‌ها و تأخیر در پرداخت مطالبات بیمه‌ای باعث شده برخی داروسازان به دنبال گسترش نقش خود باشند. او تأکید می‌کند که اگر اقتصاد داروخانه‌ها سامان یابد، نیازی به ورود آن‌ها به عرصه مشاوره درمانی نخواهد بود.
اولویت سلامت مردم
در نهایت، آنچه بیش از هر اختلاف صنفی اهمیت دارد، سلامت و رفاه مردم است. کارشناسان معتقدند هرگونه تنش میان پزشکان و داروسازان می‌تواند مسیر مراقبت و پیشگیری را پیچیده‌تر کند. راهکار اصلی، تعریف دقیق مرزها و استفاده بهینه از ظرفیت هر دو گروه در چارچوب نظام سلامت است؛ به‌گونه‌ای که دسترسی مردم به خدمات بهداشتی افزایش یابد، بدون آنکه نظم درمانی و طرح پزشک خانواده تضعیف شود.
جمع‌بندی
بحث بر سر نقش داروخانه‌ها در نظام سلامت نشان می‌دهد که این مراکز می‌توانند فرصتی برای ارتقای خودمراقبتی و کاهش هزینه‌های بهداشتی باشند، اما تنها در صورتی که مرزهای حرفه‌ای روشن باقی بماند. اولویت اصلی باید همواره سلامت مردم و تضمین دسترسی آنان به خدمات منسجم و ایمن باشد.
