سرگیجه وضعیتی خوش‌خیم حمله‌ای (BPPV): راهنمای جامع درمان دارویی و غیر دارویی
سرگیجه، احساس چرخش ناخوشایند و از دست رفتن تعادل، می‌تواند زندگی روزمره را مختل کند. BPPV یکی از شایع‌ترین علل سرگیجه است که معمولا با تغییر ناگهانی وضعیت سر بروز می‌کند. این اختلال به دلیل جابجایی کریستال‌های کوچک کربنات کلسیم در گوش داخلی ایجاد می‌شود که سیستم تعادل را دچار اختلال می‌کند. علائم اغلب شامل چرخش ناگهانی، عدم تعادل، و در مواردی تهوع و استفراغ است. خوشبختانه، BPPV بیماری خوش‌خیم است و درمان‌های موثری برای آن وجود دارد.
درک مکانیسم BPPV:
گوش داخلی حاوی اندام‌های تعادلی است که شامل اتولیت‌ها (اوتریکول و ساکول) و مجاری نیم‌دایره‌ای هستند. اتولیت‌ها حاوی کریستال‌های ریز هستند که به درک جاذبه کمک می‌کنند. جابجایی این کریستال‌ها به درون مجاری نیم‌دایره، موجب اختلال در تعادل مایع داخل مجاری و در نتیجه بروز سرگیجه می‌شود.
درمان دارویی:
چندین نوع دارو برای مدیریت علائم BPPV به کار می‌رود:
* **داروهای ضد تهوع:** متوکلوپرامید و پروکلرپرازین برای کنترل تهوع و استفراغ تجویز می‌شوند. این داروها فعالیت نواحی مغز را که مسئول تهوع هستند کاهش می‌دهند. استفاده از این داروها معمولا برای دوره‌های حاد بیماری و به صورت کوتاه‌مدت است.
* **داروهای ضد سرگیجه:** بتاهیستین یکی از داروهای رایج است. این دارو با افزایش جریان خون در گوش داخلی و کاهش تحریک‌پذیری اعصاب تعادل، به کاهش سرگیجه کمک می‌کند.
* **داروهای آرام‌بخش:** در موارد اضطراب شدید همراه با سرگیجه، ممکن است داروهای آرام‌بخش مانند دیازپام یا لورازپام به صورت کوتاه‌مدت تجویز شوند. اما استفاده طولانی‌مدت به دلیل عوارض جانبی توصیه نمی‌شود.
* **مکمل‌های غذایی:** ویتامین D، کلسیم و B12 می‌توانند در سلامت گوش داخلی نقش داشته باشند و کمبود آن‌ها می‌تواند خطر ابتلا به BPPV را افزایش دهد. مصرف این مکمل‌ها باید تحت نظر پزشک باشد.
* **داروهای ضد التهاب:** در موارد التهاب گوش داخلی، ممکن است کورتیکواستروئیدها تجویز شوند. اما این داروها معمولا برای موارد خاص و کوتاه‌مدت تجویز می‌شوند.
درمان‌های غیر دارویی:
به موازات درمان دارویی، روش‌های غیر دارویی مانند مانورهای تعادلی (مانند مانور Epley) بسیار موثر هستند. این مانورها به جابجایی کریستال‌ها از مجاری نیم‌دایره کمک می‌کنند. همچنین، تغییرات سبک زندگی مانند اجتناب از حرکات ناگهانی سر، خوابیدن با زاویه مناسب، کاهش استرس، رژیم غذایی کم‌نمک و پرهیز از کافئین و الکل می‌تواند به کاهش علائم کمک کند.
اهمیت پیگیری و مشاوره پزشکی:
همیشه برای درمان BPPV با پزشک خود مشورت کنید. دوز و نوع داروها، و همچنین روش‌های درمانی مکمل، باید بر اساس شرایط هر فرد تعیین شود. پیگیری منظم توسط پزشک یا متخصص شنوایی شناس برای نظارت بر پیشرفت درمان و تنظیم برنامه درمانی ضروری است.
