سندرم تخمدان پلی کیستیک (PCOS)، مشکلی شایع در بانوان است که با مواردی چون ریزش مو، رشد بیش از حد مو، کیست تخمدان و التهاب مشخص می‌شود و می‌تواند بر باروری اثر منفی داشته باشد. اگرچه درمان قطعی ندارد، اما مدیریت علائم آن با روش‌های درمانی و رژیم غذایی مناسب امکان‌پذیر است. در این مقاله، به نقش تغذیه در کنترل این سندرم و معرفی رژیم‌های غذایی مناسب می‌پردازیم.
تاثیر تغذیه بر کنترل سندرم تخمدان پلی کیستیک
سندرم تخمدان پلی کیستیک درمان قطعی ندارد، اما مطالعات نشان می‌دهند که رژیم غذایی می‌تواند در کنترل علائم آن بسیار موثر باشد. رژیم غذایی مناسب با کمک به کنترل وزن و تنظیم سطح انسولین، بهبود قابل توجهی در علائم ایجاد می‌کند. مقاومت به انسولین در افراد مبتلا به این سندرم شایع است و منجر به افزایش سطح انسولین در خون می‌شود. انسولین هورمونی است که در لوزالمعده تولید می‌شود و به سلول‌ها کمک می‌کند قند خون را به انرژی تبدیل کنند. این وضعیت خطر ابتلا به دیابت نوع ۲ را، به خصوص قبل از ۴۰ سالگی، در بیش از نیمی از زنان مبتلا به PCOS افزایش می‌دهد.
رژیم غذایی مناسب می‌تواند از چاقی مرتبط با این سندرم پیشگیری کند، قدرت تخمک‌گذاری را افزایش دهد و از افزایش وزن جلوگیری نماید. اما حتماً باید تحت نظر متخصص تغذیه یا پزشک باشد.
رعایت نکات زیر در رژیم غذایی برای افراد مبتلا به PCOS ضروری است:
- مصرف کربوهیدرات‌های غنی از فیبر برای تنظیم قند خون و کاهش سطح آندروژن و در نتیجه علائم سندرم.
- اجتناب از حذف وعده‌های غذایی.
- افزایش تعداد وعده‌های غذایی برای کنترل پایدار قند خون.
- مصرف مواد غذایی حاوی ید، سلنیوم، ویتامین‌های گروه B و D برای کاهش مقاومت به انسولین.
مواد غذایی مفید در رژیم غذایی برای PCOS
مصرف برخی مواد غذایی در کنترل علائم این سندرم مفید است:
سبزیجات برگ سبز: سرشار از ویتامین‌ها، کم کالری و مناسب برای کاهش وزن. به‌خصوص سبزیجاتی با ویتامین B مثل بروکلی، کلم پیچ و گل کلم.
گوشت بدون چربی و ارگانیک: کمترین میزان چربی و هورمون را دارند و به حفظ تعادل هورمونی و جلوگیری از افزایش وزن کمک می‌کنند.
چربی‌های سالم: مانند ماهی‌های چرب، بذر کتان، آووکادو و روغن زیتون، برای تولید اسیدهای چرب ضروری و حفظ تعادل هورمونی. امگا ۳ موجود در آن‌ها به تنظیم هورمون‌ها، بهبود تخمک‌گذاری، افزایش جریان خون رحمی، تنظیم چرخه قاعدگی و کاهش حساسیت به پرولاکتین کمک می‌کند.
مواد غذایی سرشار از آنتی اکسیدان: توت‌ها، کدو حلوایی، گوجه‌فرنگی، آجیل، چای، مرکبات، برای مقابله با استرس اکسیداتیو (با پرهیز از زیاده‌روی در مصرف میوه‌ها برای جلوگیری از افزایش قند خون).
غلات کامل: برای تنظیم انسولین و کاهش خطر دیابت نوع ۲ (لوبیا، آجیل، میوه‌های خشک، برنج قهوه‌ای و جو دوسر).
مواد غذایی مضر در رژیم غذایی برای PCOS
برخی مواد غذایی باید از رژیم غذایی حذف شوند:
غذاهای فرآوری شده: به دلیل میزان بالای قند و افزایش خطر دیابت.
لبنیات پرچرب: به دلیل سوماتیدین که می‌تواند خطر دیابت نوع ۱ را افزایش دهد.
کربوهیدرات‌های تصفیه شده: مثل کیک، شیرینی، برنج سفید، شکر سفید، پاستا و نوشابه‌ها که باعث افزایش التهاب و استرس اکسیداتیو می‌شوند.
گلوتن: مصرف کم آن توصیه می‌شود زیرا می‌تواند التهاب و خطر دیابت را افزایش دهد.
چربی‌های ناسالم: مثل فست‌فودها، خامه، پنیر پرچرب، باعث افزایش استروژن و اختلال در تعادل هورمونی می‌شوند.
مشتقات سویا: به دلیل افزایش سطح استروژن.
سخن آخر: تغییر سبک زندگی برای کاهش علائم PCOS بسیار مهم است. ورزش منظم، کاهش مصرف شیرینی، ترک سیگار و الکل، مدیتیشن، یوگا، و انتخاب میان وعده‌های سالم مثل آجیل به جای تنقلات مضر و مصرف میوه و سبزیجات تازه، از جمله راه‌های مؤثر هستند.
“`