بیماری‌های قلبی و عروقی همچنان یکی از اصلی‌ترین دلایل مرگ‌ومیر در جهان محسوب می‌شوند و در ایران نیز سهم قابل توجهی از آمار فوتی‌ها را به خود اختصاص داده‌اند. طبق گزارش‌های رسمی، بیش از ۴۰ درصد مرگ‌ها در کشور به طور مستقیم یا غیرمستقیم به مشکلات قلبی مرتبط هستند. اما نکته‌ای که توجه متخصصان را به خود جلب کرده، تفاوت چشمگیر میان مردان و زنان در میزان ابتلا به این بیماری‌هاست.
تفاوت آماری قابل توجه میان مردان و زنان
دکتر رضا روان‌پارسا، فوق تخصص آنژیوپلاستی، در گفت‌وگویی با خبرنگار مهر به این موضوع پرداخت و اظهار داشت: مردان در سنین پایین‌تر و با شیوع بیشتری دچار بیماری‌های قلبی می‌شوند. بر اساس آمارهای جهانی، احتمال وقوع سکته قلبی در مردان میانسال حدود دو تا سه برابر بیشتر از زنان است. در ایران نیز میانگین سنی بروز سکته قلبی در مردان حدود ۵۵ سال و در زنان نزدیک به ۶۵ سال گزارش شده است. این اختلاف ده‌ساله نشان‌دهنده نقش مهم جنسیت در بروز زودهنگام بیماری‌های قلبی است.
نقش هورمون‌ها و تفاوت‌های زیستی
یکی از دلایل اصلی این تفاوت، تأثیر هورمون‌های جنسی است. هورمون استروژن که در بدن زنان تا پیش از یائسگی به میزان قابل توجهی ترشح می‌شود، نقش محافظتی در برابر آسیب‌های عروقی دارد. این هورمون از تجمع چربی در دیواره رگ‌ها جلوگیری کرده و مانع از تنگ شدن شریان‌ها می‌شود. در نتیجه، زنان در سال‌های میانسالی کمتر در معرض سکته قلبی قرار می‌گیرند. در مقابل، مردان فاقد این سپر طبیعی هستند و همین موضوع باعث بروز زودتر بیماری‌های قلبی در آن‌ها می‌شود.
سبک زندگی و رفتارهای پرخطر مردانه
علاوه بر عوامل زیستی، سبک زندگی مردان نیز نقش مهمی در افزایش خطر بیماری‌های قلبی دارد. مصرف دخانیات، از جمله سیگار و قلیان، در میان مردان بسیار رایج‌تر است و هر نخ سیگار می‌تواند احتمال سکته قلبی را به طور قابل توجهی افزایش دهد. همچنین، بسیاری از مشاغل مردانه با استرس‌های مزمن و شدید همراه هستند که این فشار روانی به طور مستقیم بر سلامت قلب تأثیر منفی می‌گذارد.
از دیگر عوامل خطرساز می‌توان به مصرف الکل، کم‌تحرکی، اضافه وزن و تغذیه ناسالم اشاره کرد که در مردان شیوع بیشتری دارد. این رفتارها نه تنها سلامت عمومی را تهدید می‌کنند، بلکه زمینه‌ساز بروز بیماری‌های قلبی در سنین پایین‌تر هستند.
بی‌توجهی به علائم و چکاپ‌های دوره‌ای
یکی دیگر از دلایل افزایش شیوع بیماری‌های قلبی در مردان، بی‌توجهی به علائم هشداردهنده و عدم مراجعه منظم به پزشک است. بسیاری از مردان زمانی به پزشک مراجعه می‌کنند که دچار حمله قلبی یا درد شدید در قفسه سینه شده‌اند. در حالی که اگر بررسی‌های دوره‌ای مانند کنترل فشار خون، قند خون و چربی‌های خون به موقع انجام شود، می‌توان از بروز بسیاری از مشکلات قلبی جلوگیری کرد.
هشدار درباره افزایش فشار خون و دیابت در مردان
دکتر روان‌پارسا همچنین به افزایش شیوع فشار خون بالا و دیابت نوع دو در مردان ایرانی اشاره کرد و این روند را زنگ خطری جدی برای آینده سلامت قلبی جامعه دانست. این بیماری‌ها به طور مستقیم با آسیب‌های قلبی مرتبط هستند و کنترل آن‌ها نیازمند تغییرات اساسی در سبک زندگی است.
راهکارهای پیشگیری و توصیه‌های پزشکی
با توجه به مجموعه عوامل مؤثر، می‌توان گفت که بخش قابل توجهی از تفاوت میان مردان و زنان در ابتلا به بیماری‌های قلبی قابل پیشگیری است. اصلاح سبک زندگی، ترک دخانیات، کاهش وزن، فعالیت بدنی منظم و مراجعه دوره‌ای به پزشک از جمله اقداماتی هستند که می‌توانند خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی را در مردان به طور چشمگیری کاهش دهند.
در پایان، این پیام مهم باید به جامعه منتقل شود: بیماری قلبی تنها مختص سالمندان نیست و می‌تواند در دهه‌های جوانی نیز رخ دهد. مردان اگر بخواهند فاصله آماری موجود با زنان را کاهش دهند، باید از همین امروز مراقبت از قلب خود را جدی بگیرند.
