ممنوعیت واردات مواد اولیه دارویی: ضربه ای سنگین به صنعت داروسازی ایران
تصمیم جنجالی رئیس پیشین سازمان غذا و دارو مبنی بر ممنوعیت واردات برخی مواد اولیه دارویی در بحران کمبود دارو، صنعت داروسازی کشور را با چالش‌های جدی روبرو کرده است. این اقدام که از سوی متخصصان و فعالان حوزه دارو به عنوان خطایی استراتژیک محسوب می‌شود، زنجیره تامین دارو را مختل نموده و فشار مضاعفی را بر دوش تولیدکنندگان و بیماران وارد کرده است. هشدارها درباره عواقب وخیم این تصمیم بر سلامت عمومی نیز به گوش می‌رسد.
محمود نجفی عرب، رئیس اتاق بازرگانی تهران، در گفتگو با سالم خبر این اقدام را غیرقانونی و غیرقابل قبول خواند. به گفته وی، براساس قانون احکام دائمی برنامه‌های توسعه، دولت حق ندارد به بهانه حمایت از تولید داخل، جلوی واردات کالا را بگیرد. راهکار قانونی حمایت از تولید داخلی، اعمال تعرفه‌های گمرکی و کنترل کیفیت کالاهای وارداتی است.
وی افزود: ممنوعیت واردات تنها در موارد استثنایی و برای کالاهای مغایر با شرع، مانند مشروبات الکلی، مجاز است. قانون احکام دائمی واردات هیچ کالایی را به طور کلی ممنوع نکرده است. مشکل اساسی ما در کشور، بی‌توجهی به قانون در مواقع ضروری است. اگر دستگاه‌های دولتی به قوانین پایبند باشند، بسیاری از مشکلات حل خواهد شد. جایگزینی واردات نیز رویکردی نادرست است.
نگاه ما باید بر توسعه صادرات متمرکز باشد. در صورت عدم صادرات نفت، باید با صادرات کالاهای غیرنفتی کمبودها را جبران کرد. ناترازی‌های تجاری سال گذشته و شش ماهه اول امسال گواه این امر است. باید بر مزیت‌های صادراتی تمرکز کنیم، نه جایگزینی واردات. با این رویکرد، بسیاری از چالش‌ها، از جمله در صنعت داروسازی، حل خواهد شد.
ممنوعیت واردات مواد اولیه دارویی با مشابه داخلی نیز منطقی نیست. در صورت وجود تولید داخلی، می‌توان با استفاده از تعرفه‌ها، حمایت لازم را انجام داد. یک تولیدکننده داخلی نباید انتظار داشته باشد که قیمت محصولش دو برابر قیمت جهانی باشد و دولت نیز جلوی واردات را بگیرد. این امر باعث افزایش قیمت دارو و کاهش قدرت خرید مردم می‌شود. در این زمینه، هم به کیفیت و هم به کمیت باید توجه شود.
نجفی عرب همچنین مداخلات دولت در حوزه دارو را نامناسب خواند و تصریح کرد که خوشبختانه رقابت در حوزه مواد اولیه دارویی، بسته بندی و محصولات نهایی وجود دارد. البته اصلاحاتی در نظام دارویی کشور برای تسهیل رقابت ضروری است. وی همچنین تاکید کرد که اجرای کامل نظام ژنریک در حوزه دارو نیز صحیح نیست، چرا که کشور ما در این صنعت به خودکفایی رسیده است. دولت نباید با اعمال فشار، قیمت کالاهایی مانند کپ آلومینیومی یا پوکه آمپول را کنترل کند. نظام عرضه و تقاضا باید تعیین کننده قیمت و کیفیت باشد.
مداخله دولت در بازار تنها در مواقعی مانند انحصار یا بحران‌های کوتاه مدت مانند کرونا ضروری است و نباید ادامه یابد. در بسیاری از کشورها، پس از رفع بحران، دولت مداخلات خود را متوقف می‌کند، اما در کشور ما این امر ادامه می‌یابد.
