در روزهایی که آسمان از گرد و غبار خاکستری پوشیده می‌شود، تهدیدی خاموش برای سلامت عمومی شکل می‌گیرد. ذرات ریز معلق در هوا به‌ویژه در شرایط طوفان‌های گرد و خاک، می‌توانند بروز یا شدت یافتن انواع بیماری‌ها را در پی داشته باشند؛ از مشکلات ریوی و قلبی گرفته تا ناراحتی‌های پوستی و چشمی.
افزایش آلودگی هوا در تهران
براساس اعلام شرکت کنترل کیفیت هوای تهران، شاخص آلودگی هوا به عدد ۱۵۶ رسیده است که نشان‌دهنده شرایط ناسالم برای گروه‌های حساس است. شهروندان به‌ویژه افراد دارای بیماری‌های زمینه‌ای و کودکان، باید از حضور غیرضروری در فضای آزاد خودداری کنند.
مدیرکل محیط زیست استان تهران نیز از تداوم وضعیت گرد و غبار تا پایان هفته خبر داده و رعایت نکات بهداشتی را ضروری دانسته است. این شرایط می‌تواند تشدید بیماری‌هایی مانند آسم، برونشیت مزمن، و ناراحتی‌های قلبی را به‌دنبال داشته باشد.
تأثیر ذرات معلق بر سلامت
دکتر نوری سپهر، استاد دانشگاه علوم پزشکی البرز، هشدار می‌دهد که ذرات ریز با قطر بین ۲.۵ تا ۱۰ میکرون به‌راحتی وارد ریه‌ها شده و می‌توانند باعث تشدید بیماری‌های تنفسی و قلبی شوند. کودکان، سالمندان، بیماران قلبی و ریوی بیش از دیگران در معرض آسیب قرار دارند.
توصیه‌های بهداشتی وزارت بهداشت در هوای آلوده
برای پیشگیری از آسیب‌های ناشی از گرد و غبار، رعایت این ۱۰ توصیه ضروری است:
- از استعمال دخانیات پرهیز کنید، زیرا آلودگی ریه‌ها را تشدید می‌کند.
- افراد مبتلا به آسم در صورت مشاهده علائم مانند تنگی نفس، سرفه یا درد قفسه سینه باید فوراً به پزشک مراجعه کنند.
- در صورت نداشتن کار ضروری در خانه بمانید و درها و پنجره‌ها را بسته نگه دارید.
- از انجام فعالیت‌های سنگین یا ورزش در فضای باز خودداری کنید.
- هنگام خروج از خانه، حتماً از ماسک مناسب و عینک محافظ استفاده کنید.
- فضای خانه را روزانه گردگیری کنید تا میزان تماس با ذرات معلق کاهش یابد.
- مصرف مایعات فراوان و سبزیجات تازه برای سم‌زدایی بدن مفید است.
- شاغلان در محیط‌های بیرونی باید از وسایل ایمنی فردی مانند ماسک و عینک استفاده کنند.
- در زمان رانندگی از حالت گردش مجدد هوای خودرو بهره ببرید.
- در صورت نیاز به خروج، از لباس‌های سبک، روشن و آستین‌دار استفاده کنید.
عوارض رایج طوفان‌های گرد و خاک
دکتر آرزو دهقانی، متخصص سلامت در بحران‌ها، از شایع‌ترین عوارض این شرایط می‌گوید: تشدید آسم و برونشیت، سرفه، خس‌خس سینه، التهاب و خشکی چشم، افزایش احتمال سکته قلبی و مغزی، و بروز آلرژی‌های پوستی از جمله مشکلات رایج هستند.
او همچنین توصیه می‌کند برای محافظت بیشتر از ماسک N95 استفاده شود که نسبت به ماسک‌های معمولی اثربخشی بیشتری دارد. ماسک باید به‌درستی روی صورت قرار گیرد و دهان و بینی را بپوشاند. همچنین، مرطوب نگه‌داشتن بینی و گلو با محلول آب‌نمک یا اسپری بینی، و شستشوی چشم‌ها با اشک مصنوعی نیز می‌تواند در کاهش علائم مؤثر باشد.
در این شرایط حساس، رعایت نکات بهداشتی نه‌تنها برای حفظ سلامت فردی ضروری است، بلکه نقش مهمی در سلامت جامعه ایفا می‌کند. حفظ آگاهی و آمادگی، بهترین سپر در برابر گرد و خاکی است که این روزها چهره شهر را تار می‌کند.