آمارها نشان می‌دهد حدود ۳۰ درصد از مردم ایران با درجاتی از رفلاکس معده دست‌وپنجه نرم می‌کنند. این بیماری گوارشی که می‌تواند کیفیت زندگی را کاهش دهد، در بسیاری موارد قابل کنترل است اما در صورت بی‌توجهی، احتمال آسیب جدی به مری و حتی بروز سرطان وجود دارد.
رفلاکس معده، به حالتی گفته می‌شود که اسید و محتویات معده به عقب برگشته و وارد مری می‌شوند. دکتر ایرج خسرونیا، فوق‌تخصص گوارش و کبد، در گفت‌وگویی با همشهری‌آنلاین، به نقش مهم چاقی شکمی، تغذیه ناسالم و سبک زندگی نادرست در بروز این بیماری اشاره کرد. به گفته او، رفلاکس بیشتر در افراد پرخور، چاق، یا کسانی که کاهش وزن ناگهانی دارند دیده می‌شود. حتی در افراد لاغر نیز در صورت مصرف وعده‌های سنگین غذایی یا ابتلا به فتق دیافراگم، احتمال بروز رفلاکس وجود دارد.
از جمله نشانه‌های شایع این بیماری می‌توان به احساس ترش کردن، سوزش پشت جناغ سینه، برگشت غذا یا اسید به گلو، گلودرد، درد معده، آروغ زدن مکرر و حس گیر کردن چیزی در گلو اشاره کرد. در موارد پیشرفته، پوسیدگی دندان ناشی از اسید معده نیز ممکن است بروز کند.
خسرونیا علت اصلی رفلاکس را اختلال در عملکرد اسفنکتر تحتانی مری معرفی می‌کند؛ حلقه عضلانی‌ای که وظیفه دارد پس از ورود غذا به معده بسته شده و مانع از بازگشت اسید شود. چاقی شکمی و فشار زیاد به شکم می‌تواند عملکرد این اسفنکتر را مختل کند و باعث ورود اسید به مری شود.
اگرچه بیش از ۹۵ درصد موارد رفلاکس، خطر جدی ندارند اما ادامه‌دار بودن آن می‌تواند موجب آسیب به مخاط مری و در موارد نادر، زمینه‌ساز ابتلا به سرطان شود.
عوامل تشدیدکننده رفلاکس معده
برای کنترل بهتر این بیماری، توصیه‌های زیر مورد تأکید متخصصان قرار گرفته‌اند:
- پرهیز از پرخوری و مصرف غذاهای سنگین
- دوری از خوراکی‌های چرب، شیرین، ترش و سرخ‌شده
- محدود کردن مصرف نوشابه، قهوه و چای پررنگ
- عدم مصرف سیگار و الکل
- استفاده از بالش بلند هنگام خواب برای جلوگیری از برگشت اسید
- اجتناب از پوشیدن لباس‌های تنگ که فشار شکمی را افزایش می‌دهند
- عدم دراز کشیدن بلافاصله بعد از صرف غذا
- جویدن آدامس بدون قند برای افزایش بزاق و خنثی‌سازی اسید
- کنترل استرس و اضطراب که در تشدید رفلاکس مؤثر هستند
رفلاکس قابل درمان است؛ سبک زندگی سالم را جدی بگیرید
دکتر خسرونیا تأکید می‌کند که بیماری رفلاکس با دارو، رژیم غذایی مناسب و تغییر در سبک زندگی قابل درمان و کنترل است. از مصرف خودسرانه داروها باید پرهیز شود و در صورت تداوم علائم، مراجعه به پزشک متخصص ضروری است.
نتایج مطالعات نشان می‌دهد که اضافه‌وزن و پرخوری نقش پررنگی در شیوع بالای رفلاکس در میان ایرانی‌ها دارد. کنترل وزن و تعدیل حجم غذا در وعده‌ها، مهم‌ترین قدم در مسیر پیشگیری از این بیماری شایع گوارشی محسوب می‌شود.