احساس سرما در بدن، به خصوص زمانی که مداوم باشد و با وجود دمای طبیعی محیط رخ دهد، می‌تواند فراتر از یک ناراحتی ساده، نشانه‌ای از یک بیماری زمینه‌ای خطرناک باشد. بسیاری از افراد ممکن است گمان کنند این حس طبیعی است، اما متخصصان سلامت هشدار می‌دهند که توجه به این نشانه و بررسی دلایل آن، برای حفظ سلامتی ضروری است.
احساس سرما در بدن؛ نقش جنسیت، هورمون‌ها و سبک زندگی
گاهی اوقات، عوامل طبیعی و روزمره در احساس سردی بدن نقش دارند. تفاوت‌های فیزیولوژیکی بین افراد، به ویژه میان زن و مرد، می‌تواند بر این حس تأثیرگذار باشد. زنان به دلیل تفاوت‌های هورمونی و معمولاً حجم عضلانی کمتر نسبت به مردان، ممکن است بیشتر احساس سرما کنند. نوسانات هورمونی در دوران قاعدگی یا یائسگی نیز می‌تواند تنظیم دمای بدن را مختل کند.
دکتر احسان شایسته، پزشک عمومی، تأکید می‌کند که برای رفع مشکل احساس سرمای مداوم، ابتدا باید عوامل زمینه‌ای شایع بررسی شوند. به عنوان مثال:
کم‌کاری تیروئید: این وضعیت که سوخت‌وساز بدن را کند می‌کند، با مصرف دارو قابل درمان است و به بهبود تولید گرما در بدن کمک می‌کند.
کم‌خونی: ناشی از فقر آهن، با مکمل‌های آهن و تغذیه مناسب (مانند مصرف غذاهای سرشار از آهن) برطرف می‌شود. آهن برای اکسیژن‌رسانی به سلول‌ها حیاتی است و کمبود آن انرژی و گرما را کاهش می‌دهد.
کمبود عضله: با ورزش‌های قدرتی و افزایش توده عضلانی قابل جبران است که به نوبه خود تولید گرما را در بدن افزایش می‌دهد.
استرس و کمبود خواب: این عوامل می‌توانند بر تنظیم دمای بدن و متابولیسم تأثیر منفی بگذارند و با خواب کافی و باکیفیت و تکنیک‌های مدیریت استرس بهبود می‌یابند.
وقتی احساس سرما در بدن زنگ خطر بیماری‌ها را به صدا درمی‌آورد
فراتر از عوامل روزمره، گزارش‌های پزشکی و تحقیقاتی نشان می‌دهند که احساس سرمای بیش از حد و مداوم می‌تواند از نشانه‌های بیماری‌های جدی‌تری باشد. وب‌سایت Health.com در گزارشی جامع به ۱۱ عامل مهم در این زمینه اشاره کرده است که توجه به آن‌ها ضروری است:
بی‌اشتهایی عصبی: این اختلال تغذیه‌ای با کمبود شدید چربی بدن و تحلیل عضلات همراه است و توانایی بدن برای تولید گرمای کافی را از بین می‌برد.
برخی داروهای قلبی: داروهایی مانند مسدودکننده‌های بتا می‌توانند جریان خون به اندام‌ها را کاهش داده و باعث سردی دست‌ها و پاها شوند.
دیابت کنترل‌نشده: قند خون بالا به مرور زمان می‌تواند به اعصاب، به خصوص در دست‌ها و پاها، آسیب رسانده و منجر به بی‌حسی یا احساس سرما در این نواحی شود.
کم‌آبی بدن: هنگامی که بدن با کمبود آب مواجه است، توانایی خود را برای حفظ گرمای داخلی از دست می‌دهد و فرد احساس سرما می‌کند.
بیماری شریان محیطی (PAD): این وضعیت باعث تنگ‌شدن رگ‌های خونی می‌شود و رسیدن خون کافی به اندام‌های انتهایی، به ویژه پاها و دست‌ها را با دشواری مواجه می‌کند. علل رایج آن شامل مشکلات قلبی و سیگار کشیدن است.
کمبود ویتامین B12: این ویتامین برای ساخت گلبول‌های قرمز سالم ضروری است و کمبود آن می‌تواند منجر به کم‌خونی، رنگ‌پریدگی، خستگی و احساس سردی در بدن شود.
شاخص توده بدنی (BMI) پایین: افرادی که BMI کمتر از ۱۸.۵ دارند، معمولاً چربی و عضله کافی برای تولید و حفظ گرمای بدن ندارند.
مشکلات گردش خون: اگر احساس سرما عمدتاً در دست‌ها و پاها متمرکز است، می‌تواند نشانه عدم خون‌رسانی کافی به این اندام‌ها باشد که ناشی از مشکلات قلبی یا عادت‌هایی مانند سیگار کشیدن است.
چه زمانی باید نگران احساس سرما در بدن باشیم؟
توجه به علائم همراه با احساس سرما اهمیت زیادی دارد. اگر سرمای مداوم بدن با نشانه‌های زیر همراه بود، توصیه می‌شود در اسرع وقت به پزشک مراجعه کنید:
خستگی مفرط و بی‌حالی مداوم
رنگ‌پریدگی پوست
ریزش مو یا تغییرات در پوست و ناخن‌ها
افزایش وزن ناخواسته یا کاهش وزن ناگهانی
بی‌حسی یا گزگز در اندام‌ها
مشکلات حافظه یا تمرکز
تغییر در عادات غذایی یا الگوی خواب
درد یا زخم‌هایی که دیر التیام می‌یابند، به خصوص در پاها
این علائم می‌توانند نشانه‌ای از یک وضعیت پزشکی باشند که نیاز به تشخیص و درمان تخصصی دارد.
مدیریت و پیشگیری از احساس سرما: گام‌های موثر برای گرم نگه داشتن بدن
علاوه بر رسیدگی به علل پزشکی، برخی اقدامات پیشگیرانه و سبک زندگی سالم می‌تواند به بهبود تنظیم دمای بدن کمک کند:
تغذیه سالم و متعادل: مصرف کافی پروتئین، چربی‌های سالم و کربوهیدرات‌های پیچیده به بدن انرژی لازم برای تولید گرما را می‌دهد.
هیدراتاسیون کافی: نوشیدن آب به میزان کافی برای حفظ حجم خون و تنظیم دمای بدن حیاتی است.
فعالیت بدنی منظم: ورزش‌های قدرتی و هوازی به افزایش توده عضلانی و بهبود گردش خون کمک می‌کنند.
خواب کافی: اطمینان از داشتن ۷ تا ۹ ساعت خواب باکیفیت در شبانه روز به تنظیم هورمون‌ها و متابولیسم کمک می‌کند.
پوشش مناسب: در فصول سرد، استفاده از لباس‌های گرم، به ویژه جوراب و دستکش، به حفظ گرمای اندام‌ها کمک می‌کند.
ترک سیگار: سیگار به رگ‌های خونی آسیب می‌رساند و می‌تواند گردش خون را مختل کند.
به خاطر داشته باشید که احساس سرمای مداوم یک سیگنال از سوی بدن شماست که نباید نادیده گرفته شود. تشخیص زودهنگام و درمان مناسب می‌تواند از بروز عوارض جدی‌تر پیشگیری کرده و کیفیت زندگی شما را بهبود بخشد.
