کارشناس تغذیه وزارت بهداشت در گفتگویی پیرامون روغنهای تبلیغشده با خواص درمانی، به بررسی ادعاهای مطرحشده پرداخت. وی در خصوص روغنهای بالانسر که بهعنوان تنظیمکننده فشار خون و حاوی ویتامینهای A و D معرفی میشوند، توضیح داد: این روغنها عموماً روغن کلزا هستند که مجوز سازمان غذا و دارو را دریافت کردهاند. روغن کلزا، صرف نظر از برند، به دلیل ترکیباتش، روغنی بسیار مفید برای سلامتی محسوب میشود. چهار ویژگی برجسته این روغن عبارتند از: میزان پایین اسیدهای چرب اشباع، محتوای مناسب اسیدهای چرب تکغیراشباع (مشابه روغن زیتون)، نسبت مطلوب امگا 6 به امگا 3 و حاوی اسید چرب امگا 3 بودن (ویژگی کمیاب در روغنهای گیاهی).
وی در رابطه با ادعای خاصیت درمانی برخی روغنها، خاطرنشان کرد: مصرف روغنهای حاوی امگا 3 و امگا 6 برای تأمین اسیدهای چرب ضروری بدن مفید است. اما ادعای کنترل قند و چربی خون نیازمند بررسی دقیقتر است. تولیدکنندگان این روغنها از ترکیبی استفاده میکنند که مطالعات قبلی، اثربخشی آن را در کنترل قند و چربی خون نشان دادهاند. همچنین، کارآزمایی بالینی بر روی این روغن انجام شده است. با این حال، آیا یک مطالعهی واحد برای اثبات این ادعا کافیست؟ این پرسشی است که باید از سازمان غذا و دارو پاسخ گرفته شود. شاید بهتر بود بهجای تمرکز بر این ادعا، به حضور گاما اوریزانول در این روغنها اشاره میشد؛ مادهای که میتواند در کنترل قند و چربی خون مؤثر باشد.
در مورد غنیسازی روغنهای مایع با ویتامین E و D، گفتنی است که روغنهای مایع به دلیل اسیدهای چرب چند غیر اشباع، بهسرعت فاسد میشوند. بنابراین، ویتامین E و آنتیاکسیدان به همه آنها اضافه میشود. حتی اگر روی بستهبندی به ویتامین E اشاره نشده باشد، این ویتامین در همه روغنهای مایع وجود دارد. اما در مورد ویتامین D، سازمان غذا و دارو به برخی تولیدکنندگان اجازه افزودن این ویتامین را داده است. در این صورت، عبارت “غنیشده با ویتامین D” میتواند روی بستهبندی درج شود. این محصولات تحت آزمایشهای سازمان غذا و دارو قرار میگیرند تا مطمئن شوند میزان درجشده با میزان واقعی ویتامین D مطابقت دارد.
نظارت بر کیفیت و سلامت روغنها بر عهده سازمان غذا و دارو (وابسته به وزارت بهداشت) است که مسئولیت نظارت بر کلیه محصولات غذایی، از جمله روغنها را به عهده دارد. تمام ارزیابیها و تأیید سلامت روغنها تحت نظارت این سازمان انجام میگیرد.
مهرنوش پاشا
من فارغالتحصیل رشته علوم زیستی هستم و از همان دوران دانشگاه به ارتباط علم با جامعه علاقهمند شدم. فعالیت حرفهای خودم را از سال ۱۳۹۸ با ترجمه و نگارش مقالات علمی در وبسایتهای بهداشت و سلامت آغاز کردم. پس از کسب تجربه و گذراندن دورههای تخصصی، به عنوان خبرنگار حوزه سلامت در چند نشریه معتبر همکاری کردم و اکنون به عنوان دبیر بخش پژوهش و درمان در یک مجله پزشکی شناختهشده فعالیت میکنم. تلاش من این است که آخرین یافتههای علمی را به زبانی ساده برای عموم مردم بازگو کنم.
