کوهنوردی ورزشی پرهیجان و سرشار از زیبایی است، اما در پس این شکوه، خطری پنهان وجود دارد که بسیاری از ورزشکاران از آن غافل‌اند: کایفوزیس یا قامت خمیده. این ناهنجاری ستون فقرات که به‌تدریج و بی‌صدا شکل می‌گیرد، می‌تواند نتیجه فشارهای شدید، حمل بار سنگین و استفاده نادرست از تجهیزات در مسیر صعود باشد.
کایفوزیس؛ بیماری خاموش کوهنوردان
دکتر داریوش امرایی، متخصص آسیب‌شناسی ورزشی، در گفت‌وگو با همشهری آنلاین توضیح می‌دهد: بسیاری از کوهنوردان پس از پیمودن مسیرهای طولانی با کوله‌پشتی‌های سنگین دچار خستگی مفرط می‌شوند. این خستگی تنها ناشی از کمبود خواب یا تغذیه نیست، بلکه ضعف عضلات اکستنسور تنه ـ که ستون فقرات را صاف نگه می‌دارند ـ عامل اصلی آن است. این عضلات که به «ضد جاذبه» معروف‌اند، در حالت ایستاده همواره در انقباض هستند تا بدن را در برابر نیروی جاذبه حفظ کنند.
وقتی این عضلات ضعیف باشند، بدن ناخودآگاه به جلو خم می‌شود و همین آغاز مسیر انحراف ستون فقرات است.
عضلات ضد جاذبه؛ نگهبانان پنهان بدن
به گفته این متخصص، عضلات ضد جاذبه تنها به پشت محدود نمی‌شوند. عضلات ساق پا، همسترینگ‌ها، چهارسر ران، گلوتئوس‌ها و حتی عضلات شکمی همگی در حفظ راستای بدن نقش دارند. ضعف تدریجی این عضلات به دلیل نشستن یا ایستادن طولانی‌مدت، بدن را نسبت به جاذبه بی‌دفاع می‌کند و پیامد آن بروز مشکلاتی از درد گردن تا ناهنجاری‌های مزمن ستون فقرات است.
سه عامل اصلی قامت خمیده در کوهنوردان
امرایی تأکید می‌کند که کایفوزیس در میان کوهنوردان حرفه‌ای شایع‌تر است و سه عامل کلیدی در بروز آن نقش دارد:
- حمل کوله‌پشتی سنگین‌تر از ۱۵ درصد وزن بدن
- استفاده از باتوم یا عصای کوتاه‌تر از قد فرد
- خستگی مفرط عضلات صاف‌کننده پشت پس از انقباض‌های طولانی
این شرایط نه‌تنها ظاهر بدن را تغییر می‌دهد، بلکه خطر آسیب‌های مفصلی و عضلانی را نیز افزایش می‌دهد.
راهکارهای پیشگیری و درمان
به باور این متخصص، پیشگیری از کایفوزیس ساده اما نیازمند نظم و آگاهی است. کوهنوردان باید وزن کوله‌پشتی را به حد استاندارد کاهش دهند، از باتوم‌هایی متناسب با قد خود استفاده کنند و تمرینات قدرتی برای تقویت عضلات ضد جاذبه را در برنامه هفتگی بگنجانند.
امرایی می‌گوید: «کوهنوردی تنها تمرینی برای پاها نیست؛ بلکه آزمونی برای کل بدن است. اگر عضلات ضد جاذبه را قوی نگه داریم، نه‌تنها صعود آسان‌تر می‌شود، بلکه بدن نیز استوار و سالم باقی می‌ماند.»
جمع‌بندی
کایفوزیس یا قامت خمیده دشمن خاموش کوهنوردان است؛ عارضه‌ای که در صورت بی‌توجهی می‌تواند سلامت ستون فقرات را به خطر اندازد. اما با رعایت اصول صحیح، تقویت عضلات و استفاده درست از تجهیزات، می‌توان قامت را استوار نگه داشت و صعودی ایمن و سالم را تجربه کرد.
