ایران؛ سه برابر میانگین جهانی در مصرف آنتیبیوتیک
آمارها نشان میدهد ایرانیها ۳.۵ برابر بیشتر از میانگین جهانی آنتیبیوتیک مصرف میکنند. این در حالی است که بسیاری از مردم از عوارض خطرناک مصرف نابجای این داروها آگاه نیستند. مقاومت دارویی یا همان مقاومت میکروبی، خونریزیهای گوارشی، نارسایی کلیه، فشار خون بالا و حتی افزایش ریسک ابتلا به سرطان از جمله پیامدهای جدی مصرف خودسرانه آنتیبیوتیکهاست.
مقاومت میکروبی؛ تهدید خاموش سلامت جهانی
پزشکان هشدار میدهند که مقاومت میکروبی میتواند به یکی از بزرگترین تهدیدهای سلامت در جهان تبدیل شود. دکتر آمیتیس رمضانی، رئیس انجمن متخصصان عفونی کشور، تأکید کرده است: «اگر روند مصرف بیرویه آنتیبیوتیکها در انسان و دام کنترل نشود، در آینده افراد زیادی به دلیل عفونتهای غیرقابل درمان جان خود را از دست خواهند داد.» این تهدید بهطور خاموش و تدریجی در حال گسترش است.
عوارض پنهان مصرف بیرویه آنتیبیوتیک
به گفته دکتر ایرج خسرونیا، متخصص داخلی، مصرف بیرویه آنتیبیوتیکها میتواند منجر به:
- مقاومت دارویی و بیاثر شدن درمانها
- خونریزی دستگاه گوارش و نارسایی کلیه
- افزایش فشار خون و بروز مسمومیتهای دارویی ناشی از تداخل داروها
بر اساس آمار، ۴۰ درصد مسمومیتهای دارویی در کشور ناشی از تداخل دارویی است که بخش مهمی از آن به مصرف خودسرانه آنتیبیوتیکها بازمیگردد.
آنتیبیوتیک برای بیماریهای ویروسی مؤثر نیست
آنتیبیوتیکها تنها بر عفونتهای باکتریایی اثر دارند و در درمان بیماریهای ویروسی هیچ نقشی ایفا نمیکنند. با این حال، هر سال با شیوع سرماخوردگی و آنفلوآنزا، مصرف آنتیبیوتیک در کشور افزایش مییابد. دکتر محمدحسن بمانیان، دبیر انجمن آسم و آلرژی ایران، هشدار میدهد: «۹۰ درصد سرماخوردگیها ویروسی هستند، اما حدود ۹۰ درصد مردم برای درمان آنها آنتیبیوتیک مصرف میکنند. این اقدام نهتنها بیفایده است، بلکه میتواند سیستم ایمنی بدن را از مسیر طبیعی منحرف کرده و زمینه ابتلا به سرطان را فراهم کند.»
جمعبندی
مصرف بیرویه آنتیبیوتیک در ایران به بحرانی جدی در حوزه سلامت عمومی تبدیل شده است. مقاومت میکروبی نهتنها درمان بیماریهای شایع را دشوار میکند، بلکه میتواند به مرگهای خاموش ناشی از عفونتهای غیرقابل درمان منجر شود. آگاهیبخشی عمومی، تجویز منطقی دارو توسط پزشکان و پرهیز از مصرف خودسرانه، تنها راهکارهای مؤثر برای مقابله با این تهدید جهانی هستند.
مهرنوش پاشا
من فارغالتحصیل رشته علوم زیستی هستم و از همان دوران دانشگاه به ارتباط علم با جامعه علاقهمند شدم. فعالیت حرفهای خودم را از سال ۱۳۹۸ با ترجمه و نگارش مقالات علمی در وبسایتهای بهداشت و سلامت آغاز کردم. پس از کسب تجربه و گذراندن دورههای تخصصی، به عنوان خبرنگار حوزه سلامت در چند نشریه معتبر همکاری کردم و اکنون به عنوان دبیر بخش پژوهش و درمان در یک مجله پزشکی شناختهشده فعالیت میکنم. تلاش من این است که آخرین یافتههای علمی را به زبانی ساده برای عموم مردم بازگو کنم.
