دفتر بهبود تغذیه جامعه وزارت بهداشت با هدف ارتقای سطح ایمنی غذایی در مراسم مذهبی ایام محرم و صفر، دستورالعمل جامعی را برای هیئت‌داران و مسئولان تهیه و توزیع نذورات منتشر کرده است. این راهنما مجموعه‌ای از توصیه‌های بهداشتی و تغذیه‌ای را در بر می‌گیرد که رعایت آن‌ها نقش مؤثری در پیشگیری از بروز بیماری‌های مرتبط با آلودگی غذایی دارد.
نظافت فردی و محیطی؛ گام نخست در ایمنی غذا
در این دستورالعمل تأکید ویژه‌ای بر رعایت اصول نظافت شده است:
- استفاده از ماسک توسط آشپزان و خادمان تهیه غذا
- شست‌وشوی مکرر دست‌ها با آب و صابون
- بهره‌گیری از دستکش‌های یک‌بار مصرف در فرآیند آماده‌سازی غذا
- شست‌وشو و ضدعفونی کردن سطوح و تجهیزات پس از هر استفاده
همچنین برای ضدعفونی ساده و مؤثر، ساخت محلول خانگی با ترکیب سفیدکننده استاندارد و آب به‌عنوان روش جایگزین معرفی شده است.
مدیریت دمای غذا و نگهداری ایمن
از دیگر نکات کلیدی این راهنما، توجه به دمای مناسب نگهداری غذا است:
- غذاهای پخته نباید بیش از دو ساعت در دمای محیط قرار گیرند
- سردسازی سریع غذا و نگهداری در دمای زیر ۵ درجه سانتی‌گراد توصیه شده
- مانع شدن از مصرف باقی‌مانده غذا پس از ۳ روز و پرهیز از گرم‌کردن مکرر غذاها از موارد ضروری به شمار می‌رود
شست‌وشوی علمی میوه و سبزی‌ها در ۴ مرحله
در ادامه، فرآیند شست‌وشوی صحیح سبزیجات نیز مورد توجه قرار گرفته که شامل چهار گام بهداشتی است:
- پاک‌سازی اولیه
- انگل‌زدایی با محلول کفاب
- ضدعفونی با پرکلرین یا وایتکس استاندارد
- آبکشی کامل با آب سالم
انتخاب مواد اولیه سالم و توصیه‌های تغذیه‌ای
در تهیه غذا و انتخاب مواد اولیه، نکات زیر توصیه شده‌اند:
- استفاده از روغن‌های مایع با ترانس زیر ۲ درصد و نمک یددار
- حذف پوست و چربی از گوشت و پرهیز از افزودن دنبه یا افزودنی‌های غیرمجاز
- بهره‌گیری از نان‌های مجاز بسته‌بندی‌شده و جایگزینی قند با خرما یا کشمش
- استفاده از ظروف گیاهی یا آلومینیومی برای توزیع غذاهای داغ
- عدم استفاده از لیوان‌های پلاستیکی شفاف برای نوشیدنی‌های داغ
ارتقاء سلامت عمومی با فرهنگ‌سازی تغذیه‌ای
در پایان دستورالعمل، وزارت بهداشت بر این نکته تأکید کرده است که اجرای دقیق این توصیه‌ها توسط هیئت‌داران، ضمن کاهش خطر مسمومیت و بیماری‌های روده‌ای، به ارتقای فرهنگ تغذیه سالم و حفظ سلامت عمومی جامعه کمک شایانی خواهد کرد. این اقدامات ساده اما کاربردی، ضامن سلامتی عزاداران و خدمت‌گزاران در مراسم‌های مذهبی خواهند بود.